Ankit Panda, chuyên gia chính sách đối ngoại và biên tập viên
của tờ The Diplomat nhận định, tuyên bố đã cho thấy chính sách mới của Mỹ,
trong đó giải thích chi tiết hơn về các diễn giải pháp lý của chính phủ Mỹ về
các yêu sách hàng hải quá mức ở
, trọng tâm là đẩy lùi các yêu sách của Trung Quốc.
"Thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh coi Biển Đông là đế
chế trên biển của mình. Mỹ sát cánh cùng các đồng minh và đối tác Đông Nam Á
trong bảo vệ chủ quyền của họ với các tài nguyên ngoài khơi, phù hợp với quyền
và nghĩa vụ theo luật quốc tế", Tuyên bố của Ngoại trưởng Mike Pompeo nêu
rõ.
Những điểm đáng lưu ý
trong tuyên bố của Mỹ
Theo chuyên gia Ankit Panda, có một số điểm cần lưu ý trong
tuyên bố mới nhất của Mỹ về Biển Đông.
Thứ nhất, động lực để thúc đẩy Mỹ đưa ra chính sách này dường
như là bởi Trung Quốc đang tăng cường các động thái để bằng mọi cách, đòi tài
nguyên ở những vùng biển tranh chấp. Tuyên bố khẳng định: “Chúng tôi muốn thể
hiện rõ ràng rằng các yêu sách của Bắc Kinh đối với các nguồn tài nguyên ngoài
khơi ở hầu như toàn bộ Biển Đông, cũng như hàng loạt các chiến dịch bắt nạt
nhằm kiểm soát các nguồn tài nguyên này, là hoàn toàn phi pháp”.
Đã có những chỉ dấu cho thấy chính sách của Mỹ đang đi theo
hướng này. Năm ngoái, Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Mỹ đã có nhiều tuyên bố
lên án Trung Quốc có hành vi “bắt nạt” khi cho tàu khảo sát tiến hành các hoạt
động trong Vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.
Thứ hai, lập trường của Mỹ về tự do hàng hải và hàng không vẫn
không thay đổi. Ở đây, quan điểm của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump là
khá giống với quan điểm được nêu trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống tiền
nhiệm Barack Obama. Theo đó, quyền tự do hàng hải được xác định là mối quan tâm
cốt lõi của Mỹ ở Biển Đông.
Thứ ba, tuyên bố của Mỹ chỉ rõ rằng Trung Quốc không có căn cứ
pháp lý để đơn phương áp đặt ý chí của mình lên khu vực và Bắc Kinh đã không
đưa ra cơ sở pháp lý nhất quán nào cho “Yêu sách đường 9 đoạn ở Biển Đông” kể
từ khi chính thức công bố nó vào năm 2009. Để hỗ trợ cho hai khẳng định này, Mỹ
viện dẫn phán quyết ngày 12/7/2016 của Tòa trọng tài Quốc tế trong vụ .
Trong tuyên bố, phía Mỹ nhấn mạnh phán quyết của Tòa trọng tài
là quyết định cuối cùng và có tính ràng buộc pháp lý đối với các bên liên quan.
Hiện Mỹ đang điều chỉnh lập trường của Washington phù hợp quyết định của Tòa
Trọng tài.
Trung Quốc sẽ phản
ứng ra sao?
Như vậy, một lần nữa Mỹ cho thấy đã sẵn sàng nói lý lẽ với Trung
Quốc trong vấn đề Biển Đông. Trước đó, hồi đầu tháng 6 vừa qua, Mỹ cũng đã gửi
công thư lên Liên Hợp Quốc, phản đối các yêu sách biển quá đáng của Trung Quốc,
trái với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh quan hệ Washington - Bắc
Kinh đang căng thẳng trên nhiều lĩnh vực, gồm đại dịch Covid-19, vấn đề Hong
Kong, chiến tranh thương mại… Theo ông Panda, động thái này của Mỹ sẽ là một
yếu tố khiến căng thẳng Mỹ-Trung vốn đã “nóng” nay lại càng thêm “nóng”.
Chuyên gia Panda nhận định, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày
13/7 có thể mở ra một mặt trận mới trong cách Trung Quốc đối phó các hoạt động
quân sự của Mỹ đang diễn ra ở Biển Đông. Tuần trước, hai nhóm tàu sân bay tấn
công của Hải quân Mỹ đã lần đầu tiên tiến hành các hoạt động chung ở Biển Đông.
Trung Quốc chỉ trích Mỹ về các hoạt động mà nước này gọi là “quân sự hóa” trong
khu vực và có thể sẽ trao quyền lớn hơn cho Lực lượng hải cảnh và hải quân của
Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) để theo dõi hoạt động của tàu Mỹ.
“Chúng ta thậm chí có thể chứng kiện sự trở lại của các hành vi
nguy hiểm, ko an toàn như là một hình thức để gửi đi thông điệp”, ông Panda
cảnh báo./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét