'Có tham nhũng hay không' khi cho Formosa xả ra biển?

Tại buổi tọa đàm về vấn đề chất thải công nghiệp sáng nay (10.5), nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT Đặng Hùng Võ đề nghị cần làm rõ việc có tham nhũng hay không khi cho phép Formosa xả thải ra biển. Tôi xin lưu ý rằng, nếu nhận tiền để đồng ý bằng miệng để cho doanh nghiệp xả thải ra biển thiếu kiểm soát thì hậu quả vô cùng đáng ngại. Nhận 1 đồng bây giờ thì vài năm sau có thể phải mất nhiều tỉ đồng trả giá, con cháu sẽ phải trả giá đau xót”

Không thể bất chấp hậu quả môi trường vì thu hút đầu tư
Phát biểu tại cuộc tọa đàm đang diễn ra tại Hà Nội, giáo sư (GS) Đặng Hùng Võ nhận định: các vấn đề cá chết hàng loạt ở ven biển miền Trung, nghi vấn xả thải từ Formosa đều là những vấn đề mới nổi lên. Những vấn đề này cảnh báo việc quản lý môi trường, đặc biệt là môi trường nước ở ta, đang có vấn đề từ phía cơ quan quản lý.

GS Đặng Hùng Võ cho rằng, có thể nhằm để thu hút đầu tư nên hiện các chỉ tiêu về mặt môi trường ở ta hơi thấp so với thế giới và khu vực. “Tuy nhiên, đây là câu chuyện của thời kỳ trước. Hiện nước ta đang sang thời kỳ mới, thuộc các nước có mức thu nhập trung bình, không nên bất chấp hậu quả về môi trường để thu hút đầu tư. Cần chú trọng hơn đến giá trị phát triển bền vững”, GS Đặng Hùng Võ nói.

Nói về vấn đề xả thải của Formosa, GS Đặng Hùng Võ nhấn mạnh ông không tin rằng khi thi công giải pháp môi trường của nhà máy này mà Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh không biết. Chỉ đến khi Bộ trưởng TN-MT Trần Hồng Hà vào tận nơi kiểm tra mới vỡ lẽ ra Formosa sai phạm trong giải pháp về môi trường.

“Tại sao lại thay đổi từ nơi xả thải từ sông Quyền sang xả thải ra biển? Tôi cho rằng đây là sự luẩn quẩn trong công tác quản lý. Cần chỉ ra rằng có tham nhũng trong vấn đề này hay không? Đường ống xả thải ra sông hay ra biển là cả vấn đề lớn. Ra biển nguy hiểm hơn nhiều. Ra sông khi biết còn có biện pháp xử lý được, còn ra biển thì khi xảy ra sự cố môi trường rồi thì chịu không thể kiểm soát, khắc phục vô cùng khó khăn, tốn kém”, GS Đặng Hùng Võ nói.

Ông Võ cũng nhấn mạnh công tác thanh tra về môi trường ở miền Trung, đặc biệt ở Hà Tĩnh, có vấn đề lớn trong việc kiểm soát ô nhiễm, để xảy ra hiện tượng cá chết như những ngày qua.

“Chưa có kết luận chính thức về nguyên nhân cá chết, chưa ai chứng minh được mối liên hệ giữa cá chết với xả thải của Formosa. Nhưng tôi xin lưu ý rằng, nếu nhận tiền để đồng ý bằng miệng để cho doanh nghiệp xả thải ra biển thiếu kiểm soát thì hậu quả vô cùng đáng ngại. Nhận 1 đồng bây giờ thì vài năm sau có thể phải mất nhiều tỉ đồng trả giá, con cháu sẽ phải trả giá đau xót”, GS Đặng Hùng Võ nói thêm.

Thanh kiểm tra về môi trường có vấn đề

Nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT cũng cho rằng, trong việc xả thải của Formosa thể hiện rất rõ sự kết nối rời rạc về mặt quản lý môi trường của cơ quan nhà nước cấp địa phương với T.Ư. “Cụ thể, Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh hơi thiếu trách nhiệm”, ông Võ nói.

Chia sẻ thêm về giải pháp giúp kiểm soát môi trường tốt hơn, GS Đặng Hùng Võ cho rằng, cần phải tăng cường sự giám sát của người dân, tổ chức dân sự. Tuy nhiên, đến nay chỉ mới có luật Đất đai để cửa cho người dân tham gia. Còn nhiều luật khác, thậm chí cả luật Bảo vệ Môi trường, cũng không đề cập đến vấn đề này.

GS Trần Thế Loãn, nguyên Phó cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm, Tổng Cục môi trường (Bộ TN-MT) cho biết, tình trạng xả trộm nước thải là có, thậm chí rất nhiều, chủ yếu vào ban đêm. Số lượng những vụ bắt được chắc chắn là ít hơn nhiều những vụ xả thải trộm. Hậu quả có thể thấy qua các vụ bị phanh phui như vụ Công ty Vedan đầu độc sông Thị Vải…

Lê Quân 

Báo Thanh Niên